Atkins-dieet een koolhydraatarm afvalprogramma

Het Atkins dieet is een koolhydraatarme dieet bedacht door Robert Atkins. Hij kwam op het idee, op basis van een wetenschappelijk onderzoek over de doeltreffendheid van verschillende koolhydraatarme afvalprogramma’s, waarover hij las in de Journal of the American Medical Association van oktober 1963.

Het Atkins-dieet

Het dieet werd geïnspireerd door een koolhydraatarme aanpak gepubliceerd door Alfred W. Pennington, gebaseerd op onderzoek pennington deed tijdens de Tweede Wereldoorlog bij DuPont[1]. Het dieet Atkins wordt bevorderd met twijfelachtige eisen dat de koolhydraatbeperking de “sleutel” aan gewichtsverlies is[2].

Het dieet wordt op de markt gebracht met twijfelachtige beweringen dat koolhydraatbeperking cruciaal is voor gewichtsverlies[3].  Er is geen goed bewijsmateriaal van de doeltreffendheid van het dieet in het bereiken van duurzaam gewichtsverlies en het kan het risico van hartkwaal verhogen. Het Atkins dieet is onevenwichtig als het bevordert de onbeperkte consumptie van eiwitten en verzadigd vet. Bij het volgen van het dieet kan ketose ontstaan.

Wetenschappelijk bewijs

Er is geen sterk bewijs dat de Atkins dieet is effectiever dan gedragstherapie voor gewichtsverlies op 6-12 maanden[4].  Het Atkins-dieet leidde tot 0,1% tot 2,9% meer gewichtsverlies op een jaar in vergelijking met controlegroepen die gedragsadvies kregen voor gewichtsverlies[5].

Net als bij andere commerciële gewichtsverlies programma’s, is het effect grootte is kleiner over langere periodes. Deelnemers aan koolhydraat beperkende eerste voordeel in gewichtsverlies is waarschijnlijk een gevolg van verhoogde waterverlies, en dat na de eerste periode, koolhydraatarme diëten produceren vergelijkbaar vetverlies aan andere diëten met een vergelijkbare calorie-inname.

Het Atkinsdieet heeft voordelen voor personen die geclassificeerd zijn met diabetes[6].

Risico’s van het Atkins-dieet

Het Atkins-dieet kan het risico op hart-en vaatziekten verhogen[7]. Een medisch rapport dat door het bureau van de medische examinator van New York een jaar na de dood van de auteur wordt uitgegeven toonde aan dat hij een geschiedenis van hartaanval, congestief hartversterkendheid en hypertensie had.

Als er ketose ontstaat bij het Atkins-dieet, kan dit schadelijk zijn als je de ziekte kanker hebt volgens het het WKOF[8]. Als je nierproblemen hebt kan het dieet schade veroorzaken door het hoge eiwitgehalte.

Als je gezondheidsklachten hebt is het raadzaam om je huisarts te raadplegen, voor dat je start met een dieet. Een huisarts kan je naar een diëtist verwijzen.

Het OIVO stelt na onderzoek van 19 diëten: “Dit dieet is gevaarlijk voor de gezondheid en kan diverse fysiologische stoornissen veroorzaken. Daarom wordt afgeraden dit dieet te volgen.

Het OIVO raadt een evenwichtige voeding aan, gecombineerd met fysieke activiteit, om op een verantwoorde manier en op lange termijn gewicht te verliezen. Voordat u met een dieet begint, vraagt u best advies aan uw arts of uw diëtist(e).[9] ”

Fasen van het dieet

Fase 1: Inductie

Doel van deze meest beperkende fase is het lichaam in ketogene toestand te brengen en zo de vetten te laten verbranden (ketose). Deze fase gaat gepaard met veel gewichtsverlies, door verlies van het water waar de glycogeenvoorraad is opgelost. De fase duurt zo’n 2 weken. De belangrijkste kenmerken van de inductiefase zijn:

• maximaal 20 gram koolhydraten per dag, onbeperkt vet en eiwitten
• veel koolhydraatarme groenten maar geen fruit
• geen koolhydraatrijk voedsel zoals aardappel, granen, brood
• onbeperkt kip, vlees, kaas, boter en eieren
• geen alcoholische dranken
• veel water drinken
• mogelijke tekorten aanvullen met voedingssupplementen (vitamines, mineralen en antioxidanten)
• deze fase stopt na 14 dagen

Fase 2: Verder gewichtsverlies

Doel van deze fase is om de eigen Kritische Koolhydraten Grens of Kritische Koolhydraten Niveau (KKN) te kunnen bepalen. Je Kritische Koolhydraten Grens is het aantal koolhydraten dat je per dag kunt eten, terwijl het gewichtsverlies doorgaat.

• hetzelfde dieet als in fase 1 maar met meer koolhydraten, zodat er meer soorten groentes mogen
• elke week mag het dagelijkse rantsoen met 5 gram koolhydraten vermeerderd worden ten opzichte van de voorgaande week
• deze toename van koolhydraten gaat door totdat het gewichtsverlies net niet stopt
• mogelijke tekorten aanvullen met voedingssupplementen (vitamines, mineralen en antioxidanten)
• de fase stopt wanneer men bijna op het streefgewicht zit

Fase 3: Voorbereiding op de handhavingsfase

Doel van deze fase is om een ideale in te nemen hoeveelheid koolhydraten te bepalen waarbij men niet afvalt en ook niet aankomt.

• hetzelfde dieet als in fase 2, maar met meer koolhydraten
• geleidelijk aan mogen er meer koolhydraten gegeten worden
• de toename stopt wanneer men op gewicht blijft
• mogelijke tekorten aanvullen met voedingssupplementen (vitamines, mineralen en antioxidanten)
• deze fase gaat vanzelf over in fase 4

Fase 4: Levenslange handhavingsfase

Doel van deze levenslange fase is om niet terug te vallen in ongezond eten waardoor men weer aankomt.

• hetzelfde dieet als in fase 3
• de hoeveelheid koolhydraten per dag blijft gelijk
• het is een fase waarin meer gevarieerd wordt met diverse producten
• het gebruik van geraffineerde suiker blijft verboden, omdat het alleen energetische waarde heeft maar geen voedingswaarde
• wanneer het gewicht weer toeneemt, moet de hoeveelheid koolhydraten weer wat verminderd worden
• mogelijke tekorten aanvullen met voedingssupplementen (vitamines, mineralen en antioxidanten)

Advies

Je kan afvallen met het Atkins dieet, echter dit dieet is moeilijk vol te houden. Je bent gedwongen om met dit dieet voedingssupplementen te gebruiken vanwege mogelijke tekorten. Daarnaast kan dit dieet gezondheidsklachten verergeren als je al medische klachten hebt. Dus als je gezondheidsklachten hebt, raadpleeg altijd je arts voordat je hiermee start. Volgens ons als wilt afvallen, start dan met meer bewegen en het verminderen van gebruik van de geraffineerde suikers.

Refertes

[1] https://www.nytimes.com/2003/04/18/nyregion/dr-robert-c-atkins-author-controversial-but-best-selling-diet-books-dead-72.html
[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14656042/
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Atkins_diet
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4446719/
[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15086862/
[6] https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/atkins.aspx#blok3
[7] https://books.google.nl/books?id=VegUiVbruBMC&pg=PA327&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
[8] https://afvallendieettips.nl/het-wkof-waarschuwt-ga-niet-op-eigen-initiatief-een-dieet-volgen-bij-kanker/
[9] https://web.archive.org/web/20140208044337/http://www.oivo.be/