Lichaamsvet speelt een cruciale rol in het menselijk lichaam en heeft verschillende functies. Het dient als energiereserve, beschermt onze organen en is betrokken bij de productie van hormonen. Dit artikel zal de verschillende aspecten van lichaamsvet bespreken, waaronder de verschillende types, hun functies en hoe ze ons welzijn beïnvloeden.
Inhoudsopgave
Wat is lichaamsvet?
Lichaamsvet, ook wel adipose weefsel genoemd, is een complex en essentieel onderdeel van het menselijk lichaam. Het bestaat voornamelijk uit vetcellen (adipocyten) die lipiden opslaan en vrijgeven als energiebron voor het lichaam[1]. Er zijn twee hoofdtypen lichaamsvet: subcutaan vet en visceraal vet.
Subcutaan vet
Subcutaan vet bevindt zich direct onder de huid en is het type vet dat we het meest associëren met lichaamsvet. Het is aanwezig in het hele lichaam en fungeert als isolatie, energiereserve en bescherming voor de onderliggende spieren en organen[2].
Visceraal vet
Visceraal vet, ook wel buikvet genoemd, bevindt zich dieper in het lichaam rond de interne organen, zoals de lever, maag en darmen. Hoewel het ook als energiereserve dient, is visceraal vet vooral betrokken bij de productie van hormonen en ontstekingsstoffen[3]. Te veel visceraal vet kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk, diabetes en hart- en vaatziekten.
Functies van lichaamsvet
Energieopslag
Lichaamsvet is de belangrijkste energiereserve van het lichaam. Wanneer we meer calorieën consumeren dan we verbruiken, slaat het lichaam de overtollige energie op als vet[4]. Deze opgeslagen energie kan later worden aangesproken tijdens perioden van vasten of verhoogde energiebehoefte.
Thermische isolatie
Subcutaan vet fungeert als thermische isolatie en helpt de lichaamstemperatuur te reguleren[2]. Het vetweefsel vermindert warmteverlies en helpt het lichaam warm te blijven in koude omstandigheden.
Hormoonproductie
Vetweefsel produceert verschillende hormonen, zoals leptine en adiponectine, die betrokken zijn bij de regulatie van eetlust, energiebalans en insulinegevoeligheid[5].
Lichaamsvet en gezondheid
Gezond lichaamsvetpercentage
Een gezond lichaamsvetpercentage varieert afhankelijk van leeftijd, geslacht en individuele genetische factoren. Over het algemeen wordt voor volwassen mannen een lichaamsvetpercentage van 6-24% als gezond beschouwd, terwijl voor volwassen vrouwen een lichaamsvetpercentage van 16-30% als gezond wordt gezien[6]. Deze percentages kunnen enigszins variëren afhankelijk van de gebruikte meetmethode en de etnische achtergrond van het individu.
Risico’s van te veel lichaamsvet
Overmatig lichaamsvet, met name visceraal vet, kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, zoals:
- Hart- en vaatziekten: Een hoog lichaamsvetpercentage is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk, hartinfarcten en beroertes[7].
- Type 2 diabetes: Overgewicht en obesitas verhogen het risico op het ontwikkelen van insulineresistentie en type 2 diabetes[8].
- Slaapapneu: Mensen met overgewicht hebben een hoger risico op slaapapneu, een aandoening waarbij de ademhaling tijdens de slaap meerdere keren wordt onderbroken[9].
- Sommige vormen van kanker: Overgewicht en obesitas zijn geassocieerd met een verhoogd risico op bepaalde soorten kanker, zoals borstkanker (bij vrouwen na de menopauze), dikke darm- en endometriumkanker[10].
Risico’s van te weinig lichaamsvet
Te weinig lichaamsvet kan ook gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals:
- Verhoogd risico op osteoporose: Lage niveaus van lichaamsvet kunnen leiden tot een verminderde botdichtheid en een verhoogd risico op osteoporose, vooral bij vrouwen[11].
- Hormonale onbalans: Te weinig lichaamsvet kan hormonale onbalans veroorzaken, wat kan leiden tot onregelmatige menstruatie, onvruchtbaarheid en andere gezondheidsproblemen bij vrouwen[12].
- Verzwakt immuunsysteem: Een laag lichaamsvetpercentage kan het immuunsysteem verzwakken, waardoor het lichaam vatbaarder wordt voor infecties en ziekten[13].
Hoe lichaamsvet te meten
Er zijn verschillende methoden om het lichaamsvetpercentage te meten, zoals huidplooimeting, bio-elektrische impedantieanalyse (BIA), dual-energy X-ray absorptiometry (DEXA) en onderwaterweging. Elk van deze methoden heeft zijn voor- en nadelen, variërend in nauwkeurigheid, kosten en toegankelijkheid[14].
Conclusie
Lichaamsvet is een essentieel onderdeel van het menselijk lichaam en heeft verschillende functies, zoals energieopslag, thermische isolatie en hormoonproductie. Het handhaven van een gezond lichaamsvetpercentage is belangrijk voor het algehele welzijn en het verminderen van het risico op gezondheidsproblemen. Het meten van het lichaamsvetpercentage kan nuttig zijn om inzicht te krijgen in de lichaamssamenstelling en om veranderingen in het lichaamsvet over de tijd te volgen. Het handhaven van een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en het beheersen van stress zijn enkele van de belangrijkste factoren voor het behouden van een gezond lichaamsvetpercentage.
Referenties:
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5084020/
[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0303720713001829
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5669967/
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3648822/
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5663351/
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3730702/
[7] https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/circulationaha.106.671743
[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6470598/
[9] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2699126/
[10] https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/obesity/obesity-fact-sheet
[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6276611/
[12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4282454/
