Wat is artrose ?

Artrose[1] wordt in het licht van deze website in verband gebracht met overbelasting door overgewicht. Overgewicht zorgt ervoor dat gewrichten zoals knieën, enkels en heupen sneller slijten dan normaal.

Artrose wordt gekenmerkt door pijn tijdens het bewegen van het aangetaste gewricht en door stijfheid of een stram gevoel. Het gewricht is vooral stijf na een tijdje niet bewogen te hebben, zoals ’s ochtends. Bovendien kunnen ernstig aangetaste gewrichten een krakend gevoel geven, en kan er bewegingsbeperking en soms zelfs standsverandering ontstaan.

Omdat overgewicht een beïnvloedbare risicofactor is voor artrose en de belasting op het gewricht vergroot, wordt bij overgewicht sterk aangeraden om naast bewegen ook af te vallen. Door gewichtsverlies wordt het gewricht minder belast, waardoor er minder slijtage optreedt als gevolg van overbelasting. Meer bewegen helpt bij het opbouwen van spiermassa, wat de functie van de gewrichten verbetert.

Artrose in Nederland: Ontwikkelingen in de kennis van de epidemiologie en etiologie en mogelijkheden voor preventie[2]

Chronische ziekten komen steeds vaker voor in onze samenleving. Dit is deels toe te schrijven aan een verschuiving van acute naar chronische ziekten, maar ook de toenemende vergrijzing speelt hierbij een rol.

Door de snelle toename van wetenschappelijke kennis over chronische ziekten ontstaat bij het beleid een groeiende behoefte aan actuele overzichten van de ontwikkelingen in de kennis van chronische ziekten. In het rapport dat voor u ligt, wordt de stand van zaken weergegeven met betrekking tot de etiologie, determinanten en mogelijkheden voor preventie van artrose door middel van interventie op leefstijlfactoren. Er wordt zowel aandacht besteed aan mogelijkheden voor primaire, secundaire als tertiaire preventie.

Artrose, ook wel ten onrechte gewrichtsslijtage genoemd, is de meest voorkomende aandoening van het bewegingsapparaat. Artrose komt vooral voor bij ouderen en dan met name bij vrouwen. Ondanks de verschillende pogingen om criteria op te stellen voor de diagnose van artrose, is er op dit moment nog geen criterium dat door het merendeel van de medische wereld wordt geaccepteerd. De diagnose van artrose wordt gesteld aan de hand van klachten van de patiënt, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek en röntgenfoto’s. De etiologie van artrose is nog grotendeels onbekend, en verschillende hypothesen zijn geopperd.

De op dit moment meest geaccepteerde hypothese stelt dat het proces waardoor artrose ontstaat, begint in het kraakbeen. Het beloop van artrose, behalve bij artrose van de heup, is onvoorspelbaar en kan sterk variëren in ernst. Van de leefstijlfactoren worden vooral lichamelijke activiteit en roken in verband gebracht met het ontstaan en/of beloop van artrose. Roken lijkt het risico op het ontstaan van artrose te verlagen. De resultaten van de verschillende onderzoeken zijn echter niet eenduidig. Ook is er nog geen verklarend mechanisme voor de relatie tussen roken en artrose. Lichamelijke activiteit heeft zowel een effect op het ontstaan als op het beloop, al lopen deze effecten in verschillende richtingen.

Er zijn hypothesen dat lichamelijke activiteit het risico op het ontstaan van artrose verhoogt. Er komen echter steeds meer aanwijzingen dat regelmatig hardlopen het risico op het ontstaan van artrose niet verhoogt. Lichamelijke activiteit onder deskundige begeleiding heeft een gunstig effect op het beloop. Het doel is beperkingen te voorkomen. De effectiviteit van interventies gericht op lichaamsbeweging is echter nog niet bewezen.

In het algemeen is kennis over de etiologie en het beloop van artrose nog onvoldoende. Stimulering van onderzoek hiernaar kan mogelijkheden voor zowel primaire, secundaire als tertiaire preventie dichterbij brengen. Voor primaire preventie van artrose door interventie op leefstijlfactoren is bevordering van ‘verstandig’ bewegen, beginnend in het basisonderwijs, een aangrijpingspunt.

Bij secundaire preventie is vooral alerte symptoomherkenning van belang omdat dan functiebeperkingen nog zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. Screening is nog niet mogelijk. In het niet-medicamenteuze deel van de behandeling is fysiotherapie een belangrijk onderdeel. De effectiviteit is echter nog weinig in interventieonderzoeken bestudeerd, evenmin als de soort, duur en intensiteit van de oefeningen. Ook de mogelijkheden voor groepsoefentherapie zijn nog onvoldoende onderzocht. Stimulering van dit onderzoek wordt aanbevolen.

Referenties

[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Artrose

[2] https://www.rivm.nl/publicaties/artrose-in-nederland-ontwikkelingen-in-kennis-van-epidemiologie-en-etiologie-en